Sarper Özsan / Ruhi Su Dostlar Korosu Eski Şefi

Ruhi Su’ nun 20 Eylül 1985′ te aramızdan ayrılmasından sonra Ruhi Su Dostlar Korosu’ nu 1987-1991 yılları arasında çalıştıran Sarper Özsan, bize göre müziğin toplumsal işlevini değerlendiren bestecilerimizin başında sayılması gereken bir müzisyendir.

Özsan 1944 yılında Bandırma’da dünyaya geldi.

Müziğe Kemal Eroğlu’ dan aldığı mandolin dersleriyle başlamış, lise öğrenimi sırasında pop ve rock müziğiyle ilgilenmiştir. 1962-1969 yılları arasında Ankara Devlet Konservatuvarı’ nın kompozisyon bölümününde öğrenim gördü. Buradaki öğrenim hayatı boyunca Necil Kazım Akses ile armoni, kontrpuan, füg, orkestrasyon ve kompozisyon, İlhan Usmanbaş’la müzik formları ve müzik tarihi, Metin Öğüt’le solfej, Adnan Saygun’la modal müzik, Selçuk Gündemir, Tulga Cetiz ve Gülay Uğurata ile piyano çalışmış, ayrıca Kemal İlerici’den iki yıl Türk Müziği makamları, dil örgüsü, ölçüleri, biçimleri ve armonileme dizgesi dersleri aldı.

1967’de TRT’nin düzenlediği halk müziği derleme çalışmalarında Burdur yöresinde derlemeler yaptı.

1970’te TRT’de çalışmaya başladı. Bu dönemde TRT televizyonu ve radyolarının müzik yayın planını hazırladı.1971’de siyasal sebeplerden tutuklandı ve 20 ay tutuklu kaldı. Tutukluluk süresinde kuramsal müzik çalışmalarına devam eden Özsan bağlamada klasik üçlü ve Kemal İlerici‘ nin dörtlü akorlarını basma olanaklarını araştırdı.

1973 yılında cezaevinden çıktı ve İstanbul Devlet Konservatuarı öğretim üyeliğine başladı.

1974 yılında Bertholt Brecht ’in, Gorki’ nin “Ana” adlı eserinden uyarlanan oyunun Ankara Sanat Tiyatrosu için müziğini bestelemiştir. Bu 1 Mayıs marşıdır. Marş 1976 yılından sonra daha çok kitleselleşmiştir. Ruhi Su Dostlar Korosu da birçok konserde bu marşı seslendirdi. En son 2010-2011 yılında Taksim meydanında düzenlenen 1 Mayıs mitinglerinde ve geçtiğimiz ay yapılan Birleşik Metal İş Sendikası kongresinde “1 Mayıs” marşını seslendirdik. 2010′ de yıllar sonra Taksim’ de yapılan 1 Mayıs mitinginde bu marşın sözlerini Türkçe, Ermenice, Lazca ve Kürtçe dillerinde okuduk. O konserde Timur Selçuk piyanosuyla 1 Mayıs Sanatçılar Korosu’ na eşlik etmişti.

Oktay Arayıcı’nın yazdığı “Asiye Nasıl Kurtulur ?” oyununun müziği de Sarper Özsan’ a aittir.

Cem Karaca’nın seslendirdiği “Durduramayacaklar Halkın Çoşkun Akan Selini” parçasının bestesi de Sarper Özsan’ a aittir. 

1977-1980 yılları arasında Aydınlık Korosu’ nu çalıştırmış ve koroyla çok sayıda konser vermiştir. İşçiler, köylüler ve öğrencilerden oluşan Aydınlık Korosu deneyimini anlatırken “Ben tek sesli koro oluşturmak istemiyordum. Tek sesli olarak türkü okuyan bir koronun o dönemki devrimci yönelimin ihtiyaçlarını karşılayamayacağını düşünüyordum. Ve sadece bizim şarkı türkü ve marşlarımızı değil gerektiğinde Bach’tan Beethoven’ dan da eserler seslendirebilir bir koro oluşturmaya çalıştım.” sözleriyle anlatan Özsan, o dönem gittikleri bütün etkinliklerde halk tarafından büyük ilgi gören koronun en büyük sorununun üyelerinin işçi, köylü ve öğrenci oldukları için işlerine ve okullarına zaman ayırmalarının gerekliliği olduğunu belirtiyor. Zaten işlerinden ve okullarından yorgun gelen koro üyelerinin bir de müzik çalışmasında yorulduğunu kaydeden Özsan, “Bir de sanki diğer devrimci çalışmaların yanında koroya çok önem verilmiyordu. Yani sanat devrimci çalışma değilmiş gibi bir anlayış vardı. Bu dönemde tabii devrimci çalışmanın içinde sanat bilincinin de geliştirilmesi gerekiyor diye düşünüyordum. Buna aslında şimdi de ihtiyacımız var” diyordu.

1978’de TRT’ye tekrar döndü ve çok sesli müzik kurumlarının temsilcisi olarak TRT Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yaptı.1982’de yönetim kurulu üyeliği görevinden alındı. Danıştay’a yaptığı başvuru sonrası alınan kararla 1990’da görevine geri döndü.

1980 Orhan Kemal’in aynı adlı romanından senaryosunu Tuncel Kurtiz, Mahmut Tali Öngören ve Erden Kral’ın yazdığı ve Erden Kral’ın yönettiği “Bereketli Topraklar Üzerinde” filminin müziği de Sarper Özsan’ a aittir.

1983’te Ulusal Gitar Müziği Beste Yarışması ‘nda birincilik ödülü, 1989’da 2. Ankara Film Şenliği’nde “Av Zamanı” filmi için yaptığı çalışmasıyla En iyi müzik ödülü ‘nü almıştır.

Rahmi Saltuk’un “Terk etmedi Sevdan Beni” çalışmasının da aranjörüdür.

Sadık Gürbüz’ün de birçok çalışmasının düzenlemesi de Sarper Özsan’ a aittir.

Yayla Yolları, Bebek ve Ceylan gibi birçok Türk Halk Müziği eserinin çok seslendirmesini de yaptı. Bu ve diğer türküleri koromuz halen konserlerinde seslendirmektedir.

Ruhi Su’nun 1985 yılında ölümünün ardından Timur Selçuk ile beraber Dostlar Korosu’nu çalıştıran Sarper Özsan koroyu 1987 yılında İstanbul Konak Sineması’nda yapılan konsere hazırlamıştır.

1988 yılında Ruhi Su Dostlar Korosu’nun yeniden organizasyonun üstlenen sevgili şefimiz Özsan RSDK’ yı 1991 yılına kadar çalıştırdı ve birçok konserde de yönetti.

Sarper Özsan, temelde halk müziğinden yararlanmıştır. Bu çalışmalar genellikle somut, anlaşılması zor olmayan yapıtlardır. Ritmik, ezgisel, armonik ve biçimsel olarak karmaşık yapılardan uzak, açık, yalın ve halk müziğinin özünü bozmayan bir yazıyı yeğlemiştir. Armoni dili olarak bazı yapıtlarında Kemal İlerici’ nin dörtlü armoni dizgesini, bazılarında ise klasik üçlü armoniyi, ancak kendince organize edilen disonansları kullanmıştır.

Sarper Özsan, üçlü armoniyi yalın bir biçimde uyguladığı çalışmalarında “modal” yaklaşıma yönelir, kontrpuantal yazıya yakınlığı vardır; ayrıca poliritmik ve pilimodal teknikleri sıkça değerlendirir. İçeriğin yanı sıra, biçime de önem verdiği görülür.

Öğrencilik yıllarından beri sürdürdüğü çeşitli müzikal çalışmalarının yanı sıra çalgı müzikleri, çocuk şarkıları, devrimci şarkı ve marşlar, şan ve piyano için liedler, koro için düzenlenmiş türkü çok seslemeleri, multivizyon gösterileri ve TBMM kuruluş yıl dönümleri için yazılmış şenlik müzikleri ile çok sayıda tiyatro ve film müzikleri bestelemiş; eğitim, kültür, estetik ve müzik konularında konferanslar vermiş, çeşitli, dergi ve gazetelerde yazılar yazmış olan Özsan, halen Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’ nda ve Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü’nde müzik teorisi, müzik formu, armoni ve solfej dersleri vermektedir.